رئیس دانشگاه علامه: خاورمیانه همچون ابراهیم از آتش عبور خواهد کرد

سومین همایش بین‌المللی «نظام بین‌الملل، تحولات‌ منطقه‌ای و سیاست خارجی ایران» به همت گروه روابط بین‌الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی و با مشارکت انجمن علمی روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی با همکاری قطب علمی دولت و روابط بین الملل اسلامی، با حضور اندیشمندانی از کشورهای مختلف با ارائه مقالات حول محورهای این همایش به دو زبان فارسی و انگلیسی به مدت دو روز آغاز به کار کرد.

به گزارش عطنا، در افتتاحیه این همایش که صبح دوشنبه اول آذرماه برگزار شد، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی ضمن خوش‌آمدگویی به مهمانان همایش در آغاز سخنان خود با طرح چند سوال گفت: آیا نظام بین‌الملل همان چیزی است که ما تاکنون فکر می‌کرده‌ایم؟ آیا نظام بین‌الملل مجموعه‌ای از دولت‌های قدرتمند است که با کمک ابزارهای مادی‌شان ساختارهای ویژه‌ای را در جهان ما برقرار می‌کنند؟ و یا اینکه خیر، نظام بین‌الملل در عصر جدید به‌طور بنیادین متحول شده است؟

حسین سلیمی ادامه داد: امروزه با جهانی مواجه هستیم که گونه‌های مختلفی از بازیگران در آن نقش‌آفرینی می‌کنند، بازیگرانی که تأثیرشان از دولت‌‌ها در شکل‌گیری روابط بین‌الملل بسیار بیشتر است.

سلیمی با اشاره به نقش هژمونی در روابط جهانی خاطرنشان کرد: در شرایط جدید به هیچ عنوان نمی‌شود با آن نگاه کلاسیک که فقط دولت‌های صاحب‌قدرت، آن هم صاحب قدرت مادی، را بازیگران اصلی روابط بین‌الملل دانست و ساختارهای بین‌المللی را بر این اساس به محک تجزیه و تحلیل گذاشت. امروزه قدرت‌های هژمونیک هستند که ثبات را در نظام‌های بین‌المللی و منطقه‌ای برقرار می‌کنند، با این حال، ما به دنیای فرا‌‌هژمونیک حرکت کرده‌ایم‌.

او اضافه کرد: زمانی بود که دولت‌ها و قدرت‌های بزرگ ثبات می‌آفریدند؛ اما امروزه همان قدرت‌ها می‌توانند موجب بی‌ثباتی شوند. امروزه ما شاهد آن هستیم که بسیاری از نیرو‌ها و بازیگران خرد در اندیشه پدید آوردن ثبات هستند اما قدرت‌های بزرگ برهم‌زننده ثباتند و این خلاف آن چیزی است که در گذشته رخ می‌داد. در جهان امروز نقش محوری دولت‌های بزرگ کاهش و همین امر موجب افزایش ثبات در عرصه بین‌الملل و کاهش احتمال وقوع جنگ شده است. امروزه ما در دنیا با این مسئله مواجهیم که نقش محوری دولت‌‌ها با ابزارهای مادی قدرتمند کاهش پیدا کرده و ما از ثبات بیشتری برخورداریم و احتمال جنگ در بسیاری این مناطق از بین رفته است.

رئیس دانشگاه علامه در ادامه به سه منطقه مستعد جنگ اشاره کرد و گفت: جنگ‌های ۳۰ ساله در قرن ۱۷ میلادی و دو جنگ جهانی اول و دوم بزرگ‌ترین جنگ‌های تاریخ بوده‌اند و بستر اصلی همه آن‌ها اروپا است. اروپا در همه ادوار تاریخ منطقه جنگ‌خیزی بوده‌ است، اما این کشورها حالا به کجا رسیده‌اند، قدرت دولت‌های محوری و دولت‌های که در سلطه نظامی تجلی پیدا می‌کردند به‌ شدت کاهش پیدا کرده و «ارتباط و همگرایی فرهنگی» جایگزین آن شده است. منطقه شرق آسیا و آمریکای لاتین هم همواره بستر منازعات و درگیری بین قدرت‌ها بوده و هست.

سلیمی  با طرح این سوال که آیا می‌توانیم در کشورهای منطقه دولت‌های باثباتی بیافرینیم که کار ویژه‌ی آن‌ها، امنیت‌آفرینی در منطقه باشد، تصریح کرد: ابتدا باید پرسید آیا در سرنوشت منطقه خاورمیانه که مهد تمدن بشریت است، خونریزی و خشم دائمی خواهد بود یا ایجاد یک نوع تمدن جدید را می‌توان متصور شد؟

او افزود: در پرتو تحولات جهانی شرایطی هم متصور می‌شویم که این منطقه می‌تواند از این مسیر خشونت‌آمیز، و از این آتشی که برای ابراهیم افروخته شده، به سلامت عبور کند.

داعش حاصل مناسک‌گرایی در دین است

در بخش دیگری از مراسم افتتاحیه سومین همایش بین‌المللی «نظام بین‌الملل، تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی با اشاره به بحران‌ خاورمیانه، به تحلیل «معرفت‌شناختی پیدایش داعش»  پرداخت.

سیدمنصور میرسعیدی با بیان اینکه منطقه‌ پر آشوب خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری نگاه‌‌ها را به سمت خود کشانده است، گفت: از دهه‌های گذشته دخالت‌‌های سیاسی و تجاوزهای خارجی از یک‌سو، درگیری کشورهای منطقه‌ای از سوی دیگر و رفتار قهرآلود و  یا بعضا صلح‌آمیز آن‌ها با رژیم صهیونستی چهر‌ه‌ای خاص به این منطقه بخشیده است.

میرسعیدی ادامه داد: خیزش‌های اسلامی در نیمه اول قرن بیستم در پس سقوط امپراطوری عثمانی و در نیمه دوم این قرن که مهم‌ترین آن‌ها در چهره انقلاب اسلامی پدیدار شد، پیام استقلال‌طلبی و نفی سلطه‌ سیاسی و نظامی قدرت‌های بیگانه را با خود داشت.

او با اشاره به نیاز به تامل و واکاوی در ظهور پدیده تصریح کرد: جریانی که شعارش احیای خلافت اسلامی، آن‌ هم زمانی که هویت اسلامی در پی زوال ایدئولوژی مارکسیستی خود را بازیافت می‌کند.

میرسعیدی تاکید کرد: تحلیل این پدیده در چارچوب مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی بر عهده اصحاب علم سیاست و روابط بین اللمل است.

رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی به دو نوع دینداری اشاره کرده و خاطرنشان کرد: دینداری مناسک‌بنیاد و دینداری اخلاق‌بنیاد جهان امروز را دربر گرفته‌اند.

او ادامه داد: مناسک در هر دینی از جمله اسلام جزو جدایی‌ناپذیر آن به شمار می‌رود و حقیقت دینداری جز بر پایه‌ ایمان و پذیرش اختیاری دوام نمی‌یابد.

میرسعیدی یادآور شد: در دینداری اخلاق‌بنیاد مرز جدایی انسان از حیوان بر اصول اخلاقی ترسیم شده است، بنابراین ادیان از جمله اسلام با ادعای رستگاری و رهایی انسان آمده‌اند پس واضح است اصول اخلاقی را مورد آموزه‌ای خود قرار دهند.

او از سخنان خود اینگونه نتیجه گرفت: بخش مهمی از قوت گرفتن داعش محصول رواج یافتن رویکرد مناسک‌بنیاد است.

رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در پایان گفت: مسئولیت دین بر عهده مصلحان و دغدغه‌مندان قرار دارد که با معرفی رویکرد اخلاق‌بنیاد و نشان دادن نقاط ضعف و تبعات خطرناک رویکرد مناسک‌بنیاد، تضعیف ریشه‌های این جریان و جریانات مشابه آن را، وجه همت خویش قرار ‌دهند.

گفتنی است در افتتاحیه این همایش دو روزه، که استادان و کارشناسانی از چندین کشور دنیا و ایران به ارائه مقالات خود می‌پردازند، حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهوری در امور فرهنگی، حسین امیرعبداللهیان، دستیار رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس و جمعی دیگر از اصحاب سیاست سخنرانی کردند.